Yükleniyor...
İşin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.
İş güvenliğinin ilk amacı kuşkusuz yaşamımızı tehdit eden tehlikelerden -ki bunlar genel olarak ortaya çıkar- tüm insanları korumak, zarar verecek olayları en alt düzeye indirmek ve böylece insanların yaşamlarında daha güvenli, dolayısıyla daha mutlu olmalarını gerçekleştirmektir.
Çalışanları korumak,
Üretim güvenliğini sağlamak,
İşletme güvenliğini sağlamak,
Ekolojik çevreyi korumak.
İş sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının ana amacını oluşturur. Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden korumak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, başka bir ifadeyle çalışanları iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Bir işyerinde üretim güvenliğinin sağlanması beraberinde verimin artması sonucunu doğuracağından özellikle ekonomik açıdan önemlidir. İşyerinde çalışan işçilerin korunmasıyla meslek hastalıkları ve iş kazaları sonucu ortaya çıkan iş gücü ve iş günü kayıpları azalacak dolayısıyla üretim korunacak ve daha sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının işçiye verdiği güvenle iş veriminde artma olacaktır.
İşyerinde alınacak tedbirlerle, iş kazalarında veya güvensiz ve sağlıksız çalışma ortamından dolayı doğabilecek makine arızaları ve devre dışı kalmaları, yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürecek durumlar ortadan kaldırılacağından işletme güvenliği sağlanmış olur.
Biyolojik koruma (örnek; biyolojik zararlılar)
Kimyasal koruma (örnek; asitler ve kimyasal tozlar, zehirli maddeler)
Fiziksel koruma (örnek; gürültü, toz)
Dünyada her 3 dakikada bir iş kazası gerçekleşiyor.
Her 90 dakikada bir kişi sakat kalıyor.
Her 4 saatte bir kişi hayatını kaybediyor.
Türkiye ölümü iş kazalarında Avrupa’da 1., Dünya’da 3. sırada
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Madde 14’e göre; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hallerine “meslek hastalığı” denir.
İş kazalarının ve meslek hastalıklarının maliyeti, çalışan ve işveren açısından ayrı ayrı incelenmelidir. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının işverene maliyeti, genel olarak iki başlık altında incelenir:
İş kazası anında yapılan ilk yardım masrafları
Kazazedeye ödenen geçici ve sürekli iş görememezlik ödenekleri
Kazazedeye veya ailesine ödenen tazminatlar
Mahkeme giderleri
Ölümlü iş kazalarında uygulanacak cezai hükümlerin bedeli
İş gücü kaybı
Üretim kaybı
Siparişlerin gecikmesinden doğan kayıplar
Ülke ekonomisi açısından
– Kazazedenin çalışmaması nedeniyle
– Kazazedeye yapılan ilk yardım nedeniyle
– Kazazedenin iş yeri arkadaşlarının verdikleri aralar nedeniyle
– Usta yöneticilerin kazayı incelemek için kaybettikleri zaman nedeniyle
– Yasal işlemler için kaybedilen zaman nedeniyle
– Üretimin aksaması nedeniyle iş akışı ve programdaki gecikmeler
– Makinelerin durması ya da hasara uğraması nedeniyle oluşan kayıplar
– Malzeme ve hammaddenin zarara uğraması nedeniyle oluşan kayıplar
– Kazaya uğrayan işçinin işine dönmesi halinde verimdeki düşmeler nedeniyle oluşan kayıplar
– Firmanın şöhret kaybı
– Geç teslim nedeniyle ödenen para cezaları
– Erken teslim halinde alınabilecek primlerin alınamamasından doğan kayıplar
– Pazar payının düşmesi
İş kazalarının ve meslek hastalıklarının, işçi ve işverene maliyetleri yanında, ulusal ekonomiye de önemli maliyeti bulunmaktadır. Bu maliyetlerin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
– Sosyal güvenlik sistemi ile hastane, rehabilitasyon merkezi gideri gibi toplumun tümüne yüklenen maliyetler oluşur.
– Ülke ekonomisinin üretken kapasitesi olumsuz yönde etkilenir.
– Milli kaynaklar yok olur.
– Milli kalkınma yavaşlar ve refah azalır.
– İş kazalarının ve meslek hastalıklarının çalışan açısından en önemli sonucu, çalışanın hayatını kaybetmesidir.
– İnsan yaşamının değerini ölçmek ve maliyetini değerlendirmek mümkün değildir.
– Hayatını kaybeden işçinin ailesi maddi ve manevi yıkıma uğramaktadır.
– Çalışan, sosyal güvenlikten yoksun ise ailesi herhangi bir tazminat alamamaktadır.
– Çalışan yaşamını bitirmese bile beden ve ruh sağlığında önemli kayıplar oluşabilir.
– Çalışma gücü azalan işçiyi, işsizlik sorunu beklemektedir.
– Çalışan (eğer sosyal güvenlik kapsamında ise) sürekli iş göremez duruma düştüğünde, düşük gelir getiren bir işte çalışmak zorunda kalacaktır.
– Çalışan kişi, sosyal güvenlik kapsamında değilse, yukarıdaki ihtimal de ortadan kalkmaktadır.
– Ülkemizde, çalışanların çoğunluğunun sosyal güvenlik kapsamında olmadığı düşünülürse konunun işçi açısından önemi ve iş kazalarının maliyeti daha iyi anlaşılacaktır.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda; iş kazalarının nedenleri genel olarak dört gurupta toplanmıştır:
1- Malzeme (kullanılan madde)
Malzemenin kimyasal, fiziksel, atomistik özellikleri
Kullanılan maddenin yapısına uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması
2- Makine ve teçhizat
Malzeme yorgunluğu
Yeterli koruyucu tedbirlerin alınmaması
İşe uygun olmayan araç gereç seçimi ve yanlış seçimi
3- Çevre
– Sıcaklık, gibi nem, aydınlama, gürültü gibi fiziksel etkiler
– Çalışma şartlarının sağlıksız olması
– Mekanik etkiler
4- İnsan
Eğitim ve bilgi eksikliği
Dalgınlık, dikkatsizlik
İlgisizlik, düzensizlik
Bedenin işe uyumsuzluğu
İş yoğunluğu
Aile düzeni
Kişinin fiziksel ve ruhsal yapısına uymayan iş
Beslenme yetersizliği gibi
– İşçinin güvenliği ile ilgili kuralları ve uyarıları dikkate alarak çalışmalı.
– Bilgisi ve çalışma alanı dışında olan işlere müdahale etmemeli.
– İş disiplini ve ciddiyetine uymalı.
İş kazalarının %80-90’ı çalışanların hatasından ve iş güvenliği kurallarına uymamasından meydan gelmektedir.
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için herkese bir takım sorumluluklar düşer.
– Yasalar çıkarmak
– Denetlemek
– Alt yapı oluşturmak
İşçilerde iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.
– Gerekli her türlü önlemi almak
– Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak
– İSG önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek
– İşçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek
– Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.
– İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
– İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri 30 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde; işveren veya vekili tarafından iş akitlerini tazminatsız olarak feshedebilir.
Kasdi bir hareketi yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik gelirinin yarısı ödenir. Sigortalıya yalnız gerekli sağlık yardımları yapılar.
